Κριτική Αναγνώστη- Η πεταλούδα της νύχτας (Ειρήνη Φραγκάκη)

Όταν πήρα στα χέρια μου το βιβλίο της Ειρήνης Φραγκάκη, στάθηκα στον τίτλο «Η πεταλούδα της νύχτας». Κατάλαβα ότι θα διαβάσω την ιστορία μιας γυναίκας, η οποία δραστηριοποιείται, όταν πέσει το φως της ημέρας.

Έχουμε διαβάσει πολλές φορές ιστορίες, διηγήματα, μυθιστορήματα που αναφέρονται σε απαγορευμένες ουσίες ή/και σε πορνεία. Αυτό όμως που κάνει ξεχωριστό τούτο το βιβλίο είναι ο τρόπος απόδοσής του. Η Ειρήνη έχει εισχωρήσει κυριολεκτικά, μέσα στο σώμα και τη ψυχή της ηρωίδας της και «βιώνει» τις καταστάσεις και τα συναισθήματα. Μια Μάγδα, με παραστάτη άγγελο τον εαυτό της, που δεν κατάφερε να την προστατέψει με τις φτερούγες του.

Η Μάγδα γεννιέται και μεγαλώνει μέσα στην ανασφάλεια του πατέρα της που εκδηλώνεται με βία και την ανασφάλεια της μητέρας της που εκδηλώνεται με υποταγή. Ρόλοι «ξεκάθαροι» στην οικογένεια, με τον πατέρα βιαστή της 12χρονης κόρης του και την αδαή μητέρα άβουλη στο να προστατέψει το παιδί της παρά την άμετρη αγάπη της προς αυτό. Η Μάγδα μεγαλώνει με λανθασμένο συναισθηματικό προσδιορισμό, φορτωμένη έναν βιασμό που την ακολουθεί σε κάθε βήμα της.

Ώριμη σωματικά, ανώριμη συναισθηματικά, φεύγει από το τόπο της, για να σπουδάσει στη Σύρο. Εκεί παραδίδεται στον έρωτα του επιδέξιου Τζίμη, ο οποίος είναι η αφετηρία για την καταστροφική κατρακύλα της. ΄Αμαθη και άβγαλτη αφήνεται στην «καθοδήγηση» του Τζίμη που μεθοδικά την εισχωρεί στα ναρκωτικά και την πορνεία, προς ίδιον όφελος. Η Μάγδα κατρακυλάει αδιαμαρτύρητα, σαν μαριονέτα που της κινούν τα νήματα.

Από την Σύρο «αγορασμένη», βρίσκεται στην Αθήνα και στην αγκαλιά του πάμπλουτου «πελάτη», που την αγαπά με τρόπο ώστε η Μάγδα να πνίγεται. Δραπετεύει και ξεπέφτει στα χειρότερα στέκια πορνείας και ουσιών. Μια μεγάλη γυναίκα θα την νιώσει και θα την πονέσει, όμως η πορεία της Μάγδας είναι προδιαγεγραμμένη.

Η Ειρήνη βήμα-βήμα μας βάζει στη ζωή της Μάγδας, όχι βλέποντας τα γεγονότα, από το παράθυρο, αλλά βιώνοντάς τα μέσα από το έντονο συναίσθημα της ηρωίδας της, που άλλοτε κραυγάζει κι άλλοτε ναρκώνεται υπό την επήρεια της λευκής ουσίας. Η Μάγδα βιάζεται στο σώμα, αλλά πιο πολύ βιάζεται στη ψυχή της. Ερωτική βία με την πρωτιά ν΄ ανήκει στον πατέρα, φυσική βία, συναισθηματική βία, βία εξάρτησης. Όλα εξωτερικά σαρκάζουν κι εσωτερικά σπαράζουν.

Είναι τόσο ζωντανές οι περιγραφές της Ειρήνης ώστε κατά τη διάρκεια ανάγνωσης του βιβλίου, παρέμενα «παγωμένη», ενώ παράλληλα ένιωθα την ανάγκη ν΄ απλώσω το χέρι μου στη Μάγδα, να την αποτραβήξω από τον βούρκο της. Γιατί η Μάγδα κραυγάζει μέσα από τις αράδες του βιβλίου, χάρις στην επιδεξιότητα της Ειρήνης, να εισβάλει με σκληρές γραπτές απεικονίσεις στο μυαλό και στη ψυχή μας. Η Ειρήνη μέσα στο βιβλίο κραυγάζει, προειδοποιεί, συμβουλεύει «μην μένετε άβουλα πλάσματα, μην αφήνεται τους εαυτούς σας έρμαια στους ιδιοτελείς σκοπούς επιδέξιων. Κι εσείς γονείς μη σκύβετε το κεφάλι, ιδιαίτερα οι μανάδες. Η βία προκαλεί βία, είτε έχει αποδέκτη τους άλλους είτε τον εαυτό μας».

Η Ειρήνη καθότι και ποιήτρια, χρησιμοποιεί συχνά ποιητικό λόγο και ως ζωγράφος αναπαριστά με την πένα της, σκληρά μα ρεαλιστικά τις εικόνες ζωής των ατόμων του περιθωρίου. Το βιβλίο «Η πεταλούδα της νύχτας» εισχωρεί βαθιά στη ψυχή μας σαν νυστέρι και μας πονάει ως το μεδούλι.

Είναι η Μάγδα, η Μαγδαληνή που δεν συγχώρεσε τον εαυτό της. Τραγική ειρωνεία η Ευτυχία, μητέρα της Μάγδας, που ποτέ δεν δικαίωσε τ΄ όνομά της. Ανδρέας Ζώης ο πατέρας, που ερμήνευσε το «Ζώης» ως βία. Σαφώς τα ονόματα δεν έχουν επιλεγεί τυχαία από την Ειρήνη.

Το βιβλίο της Ειρήνης Φραγκάκη είναι σκληρό, μπήγει βαθιά το μαχαίρι στην αδιαφορία, την αμάθεια, την υποταγή, το βόλεμα. Ουρλιάζει για την Μάγδα και κάθε Μάγδα που βρίσκετε εγκλωβισμένη, σ΄ επιλογές που αφετηρία έχουν την ανάγκη της αγάπης και της αποδοχής. Κι ας μην ξεχνάμε πως όλα ξεκινούν από την οικογένεια.

Ειρήνη Φραγκάκη μου «πάγωσες το αίμα» με τις περιγραφές σου! αλλά άξιζε το κόπο… Συνέχισε να ουρλιάζεις με τον δικό σου τρόπο…

Συνιστώ σε κάθε αναγνώστη να μην το διαβάσει χαλαρά στην παραλία, αλλά στο δωμάτιό του με το φως ενός κεριού.

Καλοτάξιδη «Η πεταλούδα της νύχτας»!

ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ 04-12-2013

                                                                            ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Όταν... η αθωότητα συναντάει την πραγματική ζωή, το κορίτσι μεταμορφώνεται σε γυναίκα. Όταν ο κόσμος που έπλαθε στο μυαλό της, παύει να είναι αγγελικά πλασμένος και τα σύννεφα που πριν πέταγε, τώρα γίνονται ομίχλη που κρύβει αλήθειες.

Τότε... Τα όνειρα που έφτιαχνε τις μέρες η Μάγδα, δίνουν ραντεβού με τους εφιάλτες της νύχτας.

Mια εφιαλτική νύχτα, μια νύχτα που σημάδεψε όλη της την ζωή! Ένα τρομαχτικό ουρλιαχτό της ψυχής που άφησε το σημάδι του, γαντζωμένο σε κάποιο αστέρι. Το άφησε εκεί να κρέμεται. Από έναν σκοτεινό ουρανό, μαύρο σαν την κατάληξη των ονείρων της, περιμένοντας ένα δειλό χέρι να το φτάσει και να το χαϊδέψει.

Ένα απρόσμενο άγγιγμα ήθελε μήπως και κατάφερνε να ξαναφέρει τα όνειρα της εκεί που ήταν η θέση τους. Στην αγνή της ψυχή.